1) Tiroid Bezi Nedir?
Tiroid bezi boyun bölgesine yerleşmiş, hormon salgılayan bir bezdir.Tiroid bezi 2 tane hormon yapar ve kan dolaşımına salgılar. Bu hormonlar, tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) olarak adlandırılmıştır.
2) T4 ve T3 hormonları Ne İşe Yarar?
T4 ve T3 hormonları vücudun motor mekanizmalarından biridir. Etkileri tüm sistemler üzerinde görülür. Başta metabolizmayı, metabolizmanın hızını kontrol etmek üzere 50 kadar fonksiyonun, 200 kadar işlevin düzenlenmesinde görev alır.
3) Hipertiroidi Nedir?
Tiroid bezinden fazla T3 ve T4 hormonlarının salgılanması sonucunda hipertiroidi denilen tiroid bezi hastalığı meydana gelir. Hipertiroidi durumunda, metabolizma hızlanır, kalb hızı artarak çarpıntı ortaya çıkar. Ayrıca barsak hareketleri artar ve ishal gelişebilir.
4) Hipotiroidi Nedir?
Tiroid hormonları az salgılanırsa bu da hipotiroidi hastalığı olarak bilinir. Hipotiroidi durumunda metabolizma yavaşlar, kalb hızı azalır ve bradikardi gelişir. Beraberinde barsak hareketleri azalıp kabızlık ortaya çıkar.
5) Tiroid Bezi Nasıl Çalışır?
Tiroid bezinin çalışması beyinde bulunan ve hipofiz adı verilen bir bezden salgılanan TSH hormonu ile sağlanır ve kontrol edilir.
6) TSH ile T3 ve T4 Hormonları Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır?
Kan dolaşımındaki tiroid hormonları (T4 ve T3) azalınca hipofizden TSH salgısı artar. TSH tiroid bezinden, tiroid hormonlarının salgısını arttırır. Bunun aksine eğer kan dolaşımında T4 ve T3 hormanlarının düzeyi yükselirse, bu durumda da hipofiz bezinden TSH salgılanması azalacaktır.
7) Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir?
Guatr : Tiroid bezinin normalden daha büyük olmasına guatr denir.
Tiroid Nodülü :Tiroid bezinin bir bölgesinde lokalize büyüme olmasıdır
Tiroidit : Tiroid bezinin iltihabi durumuna verilen addır.
Hipertiroidi : T4 ve T3 hormonlarının, tiroid bezinden aşırı salgılanmasıdır.
Hipotiroidi : Hipertiroidinin tersi olarak T4 ve T3 hormonlarının az salgılanmasıdır.
8) Tiroid Bezi Hastalığı Yönünden Kimler Risk Altındadır?
Ailesinde tiroid hastalığı olanlar, iyod eksikliği olan yörelerde yaşayanlar, beslenmeye bağlı yeterli iyod alamayanlar, Diabetes mellitus (şeker hastalığı), anemisi olanlar, gebeler, yeni anne olanlar, 30 yaş üzeri erişkinler, erkeklere göre kıyaslandığında kadınlar, Kanser nedeniyle baş ve boyuna radyoterapi (şua tedavisi) uygulananlar, pernisiyoz anemisi olanlar, romatoid artrit veya diğer otoimmun hastalığı olanlar.
9) Tiroid Bezi Hastalıklarında Kullanılan Başlıca Testler Nelerdir?
a) Kan Testleri : Serbest T3 (ST3), Serbest T4 (ST4), TSH,Anti TPO Antikoru, Anti Tiroglobulin Antikoru
b) Tiroid Ultrasonu : Tiroid ultrasonu, tiroid bezinin büyüklüğünü,varsa nodül mevcudiyetini ve ebadını ortaya koyar. Tiroidit gibi durumlarda spesifik görüntü verir. Tiroid kanseri ameliyatı sonrasında takip için çok gereklidir
c) Tiroid sintigrafisi : Damardan radyoaktif ilaç verilerek tiroid bezinin incelenmesidir. Sintigrafi ile var olan nodülün sıcak mı, soğuk mu olduğu anlaşılır. Gebelerde kullanılmaz
d) Tiroid İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi : Tiroid bezinde saptanan nodüllerin iyi veya kötü huylu olduğunu araştırmak için yapılır. Sık olarak merak edilen iğne biopsisi kötü huylu tümörlerin yayılımına neden olur mu sorusunun cevabı hayırdır, yani iğne biopsisiyle tümör yayılmaz, kolay ve güvenilir bir işlemdir
10) Tiroid Hastalıklarında Yapılan Kan Testleri Nasıl Yorumlanır?
Tiroid bezi hastalıklarının tanısında, sık olarak çalışılan testler serbest T3, serbest T4 ve TSH’dır. TSH ölçümünün normalden düşük olması tiroid bezinin aşırı çalıştığını gösterir. TSH düzeyinin normalden yüksek bulunması ise tiroid bezinin az çalıştığını gösterir.
T4 ve T3 hormonlarının normal sınırın altında veya üstünde olması ise tiroid bezinin fonksiyonlarının normal olmadığını gösterir.
Yapılan Tiroid Test Sonuçlarını incelediğimizde, Hipertiroidi tanısı için kanda tiroid hormonlarına (T4 ve T3) ve TSH düzeyine bakılır. Kanda T4 ve T3 düzeyleri yüksek, TSH ise düşük bulunursa hipertiroidi teşhisi konur.
TSH düzeyinin normalin üstünde çkması halinde hipotiroidi düşünülür. Serbest T4 düzeyi ise kanda düşük bulunur. Serbest T4 düzeyi düşük, TSH düzeyi yüksek bir hastada ise belirgin hipotiroidi vardır. Ancak sadece TSH testinin yüksek fakat T4 ve T3 düzeylerinin normal olduğu durumlara ise subklinik hipotiroidi denir. Bu durum da önemsenmeli ve hasta tedavi edilmelidir.
Şurası unutulmamalıdır ki; gerek hipertiroidi ve gerekse hipotiroidide ilk bozulan ve tedavi sonrası son düzelen TSH testidir. Bu nedenle,tiroid bezi hastalıklarında tanı koymada en değerli test TSH’dır.
Ayrıca anti-TPO ve anti-Tiroglobulin antikorları da tiroid bezi hastalıklarında önemli olan testlerdir. Bu antikorların yüksek olması tiroid bezi hastalığının otoimmün bir hastalık olduğunu gösterir. Otoimmün hastalıklarda, insan vücudu kendi dokusunu yabancı bir doku olarak algılayıp ona karşı reaksiyon vermektedir. Hashimoto tiroiditi olarak da bilinen bu otoimmün hastalıkta, tiroid bezinde tiroid hormonlarının yapımındaki basamaklarda kullanılan protein yapısındaki tiroglobulin (TG) ve enzim yapısındaki Tiroid peroksidaz (TPO) yabancı bir doku olarak algılanmaktadır. Bağışıklık sistemi bu yapılara savaş açar ve onları yoketmek için antikor salgılar. Bu hastaların kanlarında anti-TPO ve anti-Tiroglobulin antikorları normalden yüksek olarak bulunur. Hipotiroidi tablosuyla seyreder. Diğer otoimmün hastalıklar hipertiroidiye neden olan Graves Hastalığı ve geçici tiroidite sebep olabilen sessiz tiroidittir. Bu üç otoimmün hastalık aynı anne babanın farklı çocukları gibidir ve yıllar içinde birbirine dönüşebilirler. Yani daha önce hipertiroidi olan birisinde yıllar sonra hipotiroidi gelişebilir.
0 yorum